Birlikte kalın bağırsağı oluşturan kolon ve rektum, vücudun sindirim sisteminin son kısmıdır. Kalın bağırsağın karnın içindeki asıl kısmı kolon olarak adlandırılır, son 15 cm’lik kısmı ise rektumdur. Kolon ve rektum kanserleri en sık görülen üçüncü kanserleri oluşturmaktadır, fakat tarama , önleme, tedavideki yeniliklerle birlikte hastalığın ölüm oranları son yıllarda düşmektedir. Kolonda gelişen kanserlerin %90’ından fazlası, kolonun iç duvarını oluşturan “epitel hücrelerinde” gelişen tümörler olan adenokarsinom türündedir. Kolonda da başlasalar da, karsinoid tümörler ve leiomyosarkom gibi bazı diğer kötü huylu tümörler kolon kanseri olarak adlandırılmaz. Bu sebeple kolon kanseri denildiğinde genellikle kolon adenokarsinomu kastedilmektedir. Kolonun iç yüzünü döşeyen epitel hücreleri, kolon kanserinin başladığı yerdir. Hücre sayısı arttıkça kolonu çevreleyen bir “tümör halkası” oluştururlar. Erken teşhis durumunda bazen kanser hücre seviyesindeyken dahi yakalanabilir. Kanser erken evrelerde teşhis edilmezse, kan ve lenfatik sistemler yoluyla karaciğer, akciğerler ve diğer organlara yayılabilir ve yakın organları sıçrama yapabilir. Kolon kanseri tedavisinde cerrahi, sistemik kemoterapi veya hedefe yönelik kanser tedavileri sıklıkla kullanılmaktadır. Kolon kanseri cerrahisi açık veya kapalı olarak yapılabilmektedir. Sizinle en iyi tedavi seçenekleri hakkında tartışılacak, ve uygulanacak tedavinin kararı birlikte verilecektir.
Rektum Kanseri
Rektum, kalın bağırsağın makattan önceki son 15 santimetrelik kısmına denilmektedir. Kolon ve rektumun kanserleri genellikle birlikte “kolorektal kanser” olarak adlandırılsa da, tedavi protokolleri birbirlerinden farklı olmaktadır. Rektumun en sık görülen kanseri rektum iç yüzeyini döşeyen “epitel hücreleri”nden gelişen “adenokarsinom”dur. Bu tür, rektum kanserlerinin %95’ini oluşturmaktadır. Rektum kanserinden bahsedilirken de genellikle bu tür kastedilmektedir. Rektum kanserlerinin tedavi planı için deneyimli ve farklı uzmanlık alanlarına sahip bir ekip gerekmektedir. Sizinle en iyi tedavi seçenekleri hakkında tartışılarak uygulanacak tedavinin kararı birlikte verilecektir.
Evreleme
Rektal kanserin tedavi planını oluşturmak için en uygun kararı kararı vermeden önce hastalığın vücutta nereye yayıldığının belirlenmesi çok önemlidir. Rektum kanseri başlangıçta bölgesel yağ ve kaslara ve lenf bezlerine yayılır. Rektum kanseri, çevre organlara sıçradıktan sonra lenf ve damar sistemleri yoluyla uzak organlara yayılabilir. Kan, kanserli hücreleri karaciğere, akciğerlere ve vücudun diğer organlarına taşıyabilir. Kanser cerrahi olarak çıkarılmadan ve karın boşluğu incelenmeden önce kanserin evresini veya yayılma derecesini belirlemek için çok sayıda test gereklidir.
Bilgisayarlı Tomografi (BT) Taraması
BT taraması, X-ışını iletimlerini ince detaylı resimlere dönüştürmek amacıyla X-ışını verilerini sentezleyen özel bir bilgisayar kullanan, vücut dokularını ve organlarını görüntüleme yöntemidir. Vücuttaki organların ve dokuların görüntülenmesi amacıyla BT taraması yapmak için dönebilen büyük bir makine kullanılır.
Manyetik rezonans görüntüleme (MRG)
MR, X-ışınları kullanılan yöntemler ile karşılaştırıldığında, sağlıklı ve hasta dokuyu sıklıkla daha kesin olarak ayırt edebilir. MR, BT’den daha az radyasyon kullanır, doktorların tümörün üç boyutlu bir görüntüsünü oluşturmasına olanak tanıyan çeşitli görüntüler sunar ve kemiğe yakın tümörlerin daha iyi görüntülerini sunar.
Kolonoskopi
Ameliyattan önce, kolon veya rektumda ikinci bir malignite olup olmadığını belirlemek için kolonoskopi yapılabilir. Doktorların kolon ve rektumun iç yüzeyinde polip veya başka anormallikler arayabilmesi için kolonoskopi sırasında makattan kamera takılı uzun bir esnek tüp yerleştirilir. Kolonoskopi sırasında, ileri araştırma amacıyla şüpheli doku veya hücre örnekleri almak için biyopsi yapılabilir.
Endorektal Ultrasonografi (EUS)
Tümörün kalınlığını değerlendirmeye yardımcı olmak için endorektal ultrason (EUS) esnasında rektuma özel bir cihaz yerleştirilir. EUS, tümörün kalınlığını değerlendirerek evreyi belirlemeye yardımcı olabilir.
Cerrahi
Klinik evreleme yapıldıktan sonra, uygun tedavi kararı belirlenir. Ameliyattan önce, bazı hastalar kemoterapi veya radyoterapinin birlikte alındığı “kemoradyoterapiyi” alabilir. Bu tedaviler, tümörü ameliyattan önce küçültmeye ve kanserin tekrarlama şansını düşürmeye yardımcı olabilir. Bu tedavinin ardından kanseri ve çevredeki sağlıklı dokuların bir kısmı ile birlikte rektumu çıkarmak için ameliyat yapılır. Karın duvarı ve rektum duvarı içindeki yayılımın boyutu da ameliyatla belirlenebilir. Tümörün boyutu ve yeri yapılacak ameliyatın türünü belirler. Nihai “patolojik” evre, rektum kanseri cerrahi olarak çıkarıldıktan sonra belirlenecektir. Ameliyattan sonra da onkolojik tedavinize devam etmeniz gerekebilir.