Anal fistül, makatınızın içi ve dışı arasında bir tünel aracılığı ile bağlantı olmasıdır. Anal fistüllerin çoğu, makatta gelişen iltihaplanmalara (apse) yanıt olarak ortaya çıkar.
Belirtiler
Anal fistül ve abse semptomları birbirine benzeyebilirler. Bu semptomlardan bazıları:
- Anal bölgede ağrı ve ödem
- Titreme ve ateş
- Halsizlik
- Makatın yakınında ciltte kaşıntı, kızarıklık veya ağrı
- Makat etrafında akıntılı abse olması
Risk faktörleri
Anal apse durumunda anal fistül gelişme olasılığı %50’dir. Apse kendi kendine boşalsa dahi fistül gelişme oranı yaklaşık olarak aynıdır. Alt sindirim sisteminizi veya makat bölgenizi etkileyen bazı hastalıklar da riskiniz artabilir. Bunlar şunlardan oluşur:
- Kolit
- Crohn hastalığı
- Şiddetli ve geçmeyen ishaller
- Radyasyon ile rektum kanseri tedavisi almak
Teşhis
Anal fistül belirtileri gösteriyorsanız doktorunuza başvurmanız gerekmektedir. Semptomlarınız ve tıbbi geçmişiniz öğrenilecektir. Doktor, fizik muayeneniz sırasında makatınızın etrafında bir fistül açıklığı arayacaktır. Ağrı ve iltihap olup olmadığını kontrol etmek için bu bölgeye baskı uygulayabilir. Teşhis, aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli tekniklerle desteklenebilir:
Fistül kontrolü: Uzun, ince bir sonda fistülün dış açıklığından yönlendirilir. Fistülün iç açıklığının yerini belirlemek için özel bir boya veya oksijenli su enjekte edilebilir.
Anoskop: Bu özel alet, makatınızın içini incelemek için kullanılır.
Görüntüleme yöntemleri: Bunlardan biri, anal bölgenin 3 boyutlu görüntüsünü sağlamak için ses dalgalarını kullanan bir ultrason olabilir. Diğeri ise yine detaylı bir görüntü oluşturmak için özel mıknatıslar ve bilgisayar kullanan Manyetik rezonans (MR) görüntülemedir.
Tedavi
Anal fistül geliştikten sonra antibiyotikler kendi başlarına tedavi edemezler. Fistülü tedavi etmek için ameliyat gereklidir. Cerrahi tedavi için seçenekler şunları içerir:
Fistülotomi: Bu işlem sırasında fistül açılarak iç ağızla dış ağzın birleşmesi sağlanır. Bu işlem sonrası genellikle hastalar aynı gün içerisinde taburcu edilebilir.
Fistül yapıştırıcısı veya tıkacı: Bu tedavide fistülün iç ağzı kapatılır. Daha sonra fistül tüneline vücudunuzun ilerleyen dönemde emeceği bir madde enjekte edilir.
Aşamalı veya rekonstrüktif cerrahi: Bazı durumlarda, bu bir seçim olabilir ve birden çok defa ameliyat gerekebilir.
Seton yerleştirme: Bu ameliyatta fistülün içine bir dikiş veya lastik bant (seton) yerleştirilerek kademeli olarak sıkılaştırılır. Dışkı kaçırma ihtimalini azaltır ve seton arkasındaki fistülün iyileşmesini sağlar.
Kıl Dönmesi
Kıl dönmesi veya pilonidal sinüs, kuyruk sokumunda kıl, sıvı veya hava ile dolu bir kisttir. Bu tipik kist, kalça kıvrımında görülür ve tipik olarak bir cilt enfeksiyonu ile ortaya çıkar. Pilonidal sinüs sık görülen bir hastalıktır. Pilonidal sinüs ağrılı ve ilerleyici olabileceğinden tedavi edilmelidir. Pilonidal sinüsler kronik (tekrarlayan) bir durum veya tek seferlik (akut) bir sorun olabilir. Kronik pilonidal sinüs, tedavi edilmezlerse abselere yol açabilir. Kıl dönmesi kuyruk kemiğinden anüse kadar kalça kıvrımı boyunca herhangi bir yerde gelişebilir ve Kıl dönmesi hastalığı, “intergluteal pilonidal hastalık” veya “pilonidal sinüs” olarak da bilinir. Bir pilonidal sinüs, özellikle otururken dayanılmaz bir ağrıya neden olabilir. Pilonidal sinüsü çıkarmak için ameliyat ihtiyacınız belirtilerinizin ne kadar şiddetli olduğuna bağlı olarak değişecektir. Ameliyata ek olarak, aşağıdakiler gibi çeşitli ek uygulanabilir tedavi seçenekleri mevcuttur:
- Kist drenajı yapılabilir. Enfekte kistiniz açılacak ve küçük bir kesi (kesik) kullanılarak içindeki sıvı boşaltılacaktır.
- Enjeksiyonlar: Hafif ila orta derecede pilonidal sinüsler, asidik bir kimyasal bileşen olan fenol enjeksiyonları kullanılarak tedavi edilebilir.
- Cilt iltihabı antibiyotiklerle tedavi edilebilir. Ancak antibiyotikler pilonidal sinüsleri kendi başlarına tedavi edemezler.
- Epilasyon tedavisi: Epilasyonlar kıl köklerini temizleyerek pilonidal sinüs gelişimini önleyici etkiye sahiptir.
Kıl dönmesi ameliyat gerektirir mi?
Kalıcı bir kıl dönmeniz varsa veya daha da kötüleşip cildinizin altında bir sinüs boşluğu geliştirmişse bu tehlikeli bir durumdur. Kisti tamamen çıkarmak için ameliyat gerekebilir. Bundan sonra, kesi dikişlerle veya bir deri flepiyle (vücudunuzun sağlıklı bir bölgesinden alınan deri) kapatılabilir veya açık bırakılarak üzerine gazlı bezle pansuman yapılabilir. Enfeksiyonu önlemek için ameliyattan sonra yaranıza uygun şekilde bakmanız çok önemlidir. Ameliyat sonrası yara bakımı anlatılacaktır.